اکتشاف و آشنایی بیشتر با قلب: نحوه کار و شگفتی‌های آن

قلب، انگار مرکزی است که برای پمپاژ خون در بدن ما فعالیت می‌کند. بدون آن، سایر اعضا به سرعت از بین می‌روند. قلب از جنس عضله است و بسیار قدرتمند، زیرا هر روز بیش از ۲۰۰۰ گالن خون را پمپاژ می‌کند.

قلب، همچنین یک نبض دارد، که تعداد ضربان آن در دقیقه است. معمولاً، بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربان در دقیقه معمولی است.

اما قلب همچنین با بیماری‌هایی مانند نارسایی قلب، بیماری کرونری عروق قلب، آریتمی و بیماری روماتیسمی قلبی مواجه است که می‌توانند زندگی روزمره را تحت تاثیر قرار دهند.

تمرینات و فعالیت‌های ورزشی می‌توانند به بهبود عملکرد قلب، کنترل فشار خون، کاهش خطر بیماری‌های قلبی و افزایش طول عمر کمک کنند. عواملی مانند فشار خون بالا، سیگار کشیدن، چربی بالا در خون، نشاط‌آورها، فعالیت کم و چاقی می‌توانند عوامل خطر برای بیماری‌های قلبی باشند.

به علاوه، درمان بیماری‌های قلبی ممکن است شامل داروها، تغییر سبک زندگی، تمرینات ورزشی، رژیم غذایی مناسب، کاهش استرس و در برخی موارد، عمل جراحی باشد. اما باید به یاد داشت که درمان بیماری‌های قلبی باید توسط پزشک تخصصی قلب و عروق انجام شود.

قلب انسان درون قفسه سینه، کمی از سمت چپ سانترال ریل، واقع در نزدیکی نیمکت سینه قرار دارد. این عضو مهم درون توراکس (سینه) قرار گرفته است و توسط غشاء پریکاردیوم (غلاف قلب) محافظت می‌شود. قلب وظیفه پمپاژ خون در سراسر بدن را بر عهده دارد و نقش اساسی در عملکرد سیستم قلب و عروق دارد.

قلب، یکی از اعضای بسیار پیچیده و مهم در بدن انسان است و بسیاری از شگفتی‌ها و جزئیات جالب در مورد آن وجود دارد. به عنوان مثال:

– قلب، به طور متوسط، بیش از ۱۰۰،۰۰۰ بار در روز ضربان می‌زند.
– وزن قلب حدود ۳۰۰ گرم است و حجم آن حدود یک فنجان است.
– قلب دارای ۴ بخش است، هر کدام از دو لایه عضلانی تشکیل شده‌اند.
– قلب، تنها عضوی است که خون را به تمام بدن پمپاژ می‌کند.
– این عضو خودکار است و بدون نیاز به دستورات مغزی، به طور مستقل کار می‌کند.
– بیشترین شیوع بیماری‌های قلبی در افراد بالای ۶۵ سالگی است.
– قلب، حتی پس از از بین رفتن ۷۵٪ از بافت عضلانی آن، همچنان کار می‌کند.
– در صورت حمله قلبی، درد قفسه سینه به شدت احساس می‌شود، معمولاً به صورت فشار شدید در قفسه سینه و گرفتگی شدید در بازوها، گردن و فک‌ها.
– قلب، اولین عضوی است که در جنین شکل می‌گیرد و سپس سایر اعضای بدن را شکل می‌دهد.
– این عضو، به مدت حدود ۷۰-۸۰ سال در حال کار است و در این مدت، بیش از ۲٫۵ میلیارد بار ضربان می‌زند.

قلب انسان یک عضو عضلانی است که وظیفه پمپاژ خون به تمامی بدن را دارد. برای فهم بهتر نحوه کار قلب، می‌توان آن را به سه بخش تقسیم کرد:

1. **دوره رفتن خون**: ابتدا، خون از وسیله وریدهای بدن به قلب باز می‌گردد و از طریق دو ورودی خون به دو بخش بالایی قلب، یعنی بطن چپ و راست، وارد می‌شود. سپس، بخش‌های بطنی قلب، با فشار به دیواره‌های خود، خون را از بین خود بین دو عضو مجاور، یعنی ریه و بدن، پمپ می‌کنند.

2. **پمپاژ خون**: بعد از ورود خون به دو بخش بطنی قلب، بخش بطن چپ قلب، با فشار بالاتر، خون را از طریق عروق خونی بزرگ به تمامی اعضای بدن، به ویژه مغز و عضلات، پمپاژ می‌کند. همزمان، بخش بطن راست قلب، خون را از طریق عروق خونی کوچک به ریه‌ها پمپاژ می‌کند تا اکسیژن خون به بدن تزریق شود.

3. **تنظیم ضربان قلب**: قلب با استفاده از یک سیستم الکتریکی، به طور مستقل از مغز، ضربان خود را تنظیم می‌کند. این سیستم شامل نود سینوسی (به عنوان ساعت داخلی قلب) و فیبرهای رسانای قلبی است. نود سینوسی، یک عصبی-الکتریکی در بخش بطن چپ قلب است که به صورت مستقل از سایر اعضای بدن، ضربان قلب را تنظیم می‌کند. فیبرهای رسانای قلبی نیز، از طریق سیگنال‌های الکتریکی، ضربان قلب را از نود سینوسی به سایر قسمت‌های قلب منتقل می‌کنند.

در خلاصه، قلب انسان به وسیله ۳ فعالیت اصلی، یعنی دوره رفتن خون، پمپاژ خون و تنظیم ضربان قلب، خون را به تمامی اعضای بدن پمپاژ می‌کند و بدون آن، بقیه اعضای بدن از بین می‌روند. درد قلب معمولاً به صورت یک فشار شدید در قفسه سینه و گرفتگی شدید در بازوها، گردن و فک‌ها احساس می‌شود. عمر قلب انسان به میزان مختلفی بستگی دارد، اما معمولاً حدود ۷۰ تا ۸۰ سال کار می‌کند. عمر بیمار با ای‌اف قلب ۳۰ درصد بستگی به عوامل مختلفی دارد اما با درمان مناسب و مراقبت‌های صحیح، بسیاری از بیماران بهبود می‌یابند و زندگی آن‌ها طولانی‌تر می‌شود.

طول عمر بیماران پیوند قلب به عوامل مختلفی بستگی دارد. این عوامل شامل سن بیمار در زمان پیوند، وضعیت سلامتی کلی بیمار، علت نیاز به پیوند قلب، میزان تطابق پیوند با بدن بیمار، نوع پیوند قلب (از نظر منبع و نوع پیوند) و میزان رعایت درمان‌های پس از پیوند می‌شود.

با این حال، با مراجعه به مراکز پیوند قلب با تجربه و متخصص، و رعایت درمان‌های تجویز شده پس از پیوند، بسیاری از بیماران می‌توانند بهبود یابند و زندگی بهتری را تجربه کنند. در برخی موارد، ممکن است نیاز به پیوند مکرر یا انواع مختلف پیوند قلب باشد که می‌تواند به تأخیر افتادن کاهش کیفیت زندگی و افزایش طول عمر بیماران کمک کند.

به طور کلی، آمارهای گوناگونی در مورد طول عمر بیماران پیوند قلب وجود دارد، اما به دلیل تنوع عوامل مؤثر، امکان دقیق تعیین طول عمر برای هر فرد مشخص نیست و باید بر اساس شرایط ویژه هر بیمار تعیین شود.

قلب باید به گونه‌ای کار کند که بتواند به نیازهای بدن در برابر تحمل فعالیت‌های روزمره و فعالیت جسمانی پاسخ دهد. عملکرد قلب به وسیله‌ی محاسبه‌ی فراوانی ضربان قلب در دقیقه (به عنوان نرخ ضربان قلب) و میزان مقدار خونی که توسط قلب به بدن تزریق می‌شود (به عنوان حجم بطنی) بررسی می‌شود و معمولاً باید بین ۵۵ تا ۷۰ درصد باشد. اگر عملکرد قلب کمتر از این مقدار باشد، نشان‌دهنده‌ی وجود مشکلی در عملکرد قلب است و باید به متخصص قلب مراجعه کنید.

ضعیف شدن قلب یا نارسایی قلبی به علت عدم عملکرد صحیح قلبی و کاهش قدرت پمپاژ خون ایجاد می‌شود. این شرایط ممکن است ناشی از علل مختلفی مانند بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا، بیماری‌های عروقی، عفونت‌های قلبی و غیره باشد. برخی از نشانه‌های ضعیف شدن قلب عبارتند از:

1. خستگی و ضعف بیشتر از حد معمول به دلیل کاهش توان و قدرت بدن در پمپاژ خون
2. دشواری در تنفس، احساس خفگی و سرفه به دلیل انبساط ریه‌ها به علت انبساط قلبی و تجمع مایع در ریه‌ها
3. تپش قلب، ضربان قلب نامنظم و بی‌نظم
4. ورم در پاها، پاشنه‌ها، قدمت، دستها و یا ناحیه‌های دیگر بدن به دلیل انبساط عروق و تجمع مایع در بافت‌های بدن
5. احساس سرگیجه، افت فشار خون و افت توانایی تمرکز و توجه به دلیل کاهش جریان خون به مغز

اگر شما یا کسی که مراقبت می‌کنید، به هرگونه نشانه‌ای از ضعیف شدن قلب دچار شده‌اید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیقی از وضعیت قلب شما بگیرد و درمان مناسب را تجویز کند.

تغذیه سالم و مناسب می‌تواند به حفظ سلامتی قلب کمک کند. برخی از غذاهای مفید برای قلب عبارتند از:

1. **ماهی چرب:** ماهی‌هایی مانند سالمون، تونا، ماکرل و هرینگ، اسیدهای چرب امگا-۳ دارند که به حفظ سلامتی قلب کمک می‌کنند.

2. **سبزیجات و میوه‌های تازه:** اسفناج، گل کلم، گوجه‌فرنگی، هویج، توت فرنگی و آلوئه ورا از جمله موادی هستند که حاوی مواد مغذی، فیبر و آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که به سلامتی قلب کمک می‌کنند.

3. **غلات و محصولات اصلی:** برنج قهوه‌ای، نخود، عدس، لوبیا و نان‌های کامل حاوی فیبر و مواد مغذی هستند که به حفظ سلامتی قلب کمک می‌کنند.

4. **مغزها و بذرها:** بادام، پسته، فندق، گلرنگ، کدو تنبل، کنجد و گردو از جمله مغزها و بذرهایی هستند که به سلامتی قلب کمک می‌کنند.

5. **مواد غذایی کم چرب:** مصرف مواد غذایی کم چرب مانند شیر، ماست، پنیر کم چرب و گوشت سفید به حفظ سلامتی قلب کمک می‌کند.

6. **مواد غذایی با فیبر بالا:** سبزیجات، میوه‌ها، نان‌های کامل و محصولات اصلی از مواد غذایی با فیبر بالا هستند که به کنترل کلسترول خون و فشار خون کمک کرده و سلامتی قلب را ارتقا می‌دهند.

در کل، بهترین راه برای حفظ سلامتی قلب، ترک عادت‌های ناسالم مانند مصرف دخانیات و مواد شیرین، و رعایت یک رژیم غذایی سالم و مناسب است. همچنین، مهم است که با متخصص تغذیه مشورت کنید تا برنامه غذایی مناسبی برای خودتان تنظیم کنید.

نبض‌ها در نقاط مختلف بدن وجود دارند. در زیر، چند نقطه مهم برای اندازه‌گیری نبض ذکر شده است:

1. **نبض مچ دست:** این نقطه در بالای مچ دست و نزدیک به پهلو قرار دارد. می‌توانید با استفاده از دو انگشت خود (شصت و انگشتان وسطی) روی آرتری مچ دست، نبض خود را احساس کنید.

2. **نبض گردن:** در نقطه‌ای بین عضلات گردن، در سمت راست یا چپ گردن قرار دارد. از دست استفاده نمی‌شود و بیشتر توصیه می‌شود در صورتی که نمی‌توانید نبض مچ دست را احساس کنید.

3. **نبض شریان کاروتید:** در کنار تنه عضله پیشوندی گردن و نزدیک به گوش قرار دارد. این نبض برای ارزیابی سلامت قلب و عروق استفاده می‌شود.

4. **نبض شریان پا:** می‌توانید نبض خود را در نقاطی مانند پشت زانو و قسمت بالای پا احساس کنید.

توجه داشته باشید که این تنها چند نقطه از نقاطی هستند که می‌توانید نبض خود را در آنجا احساس کنید. همچنین، نبض‌ها ممکن است در شرایط و بیماری‌های مختلف تغییر کنند یا پوشش آنها کاهش یابد.